Oyun Terapisi Nedir?
Oyun terapisi, çocuklar için kullanılan bir terapi şeklidir. Oyun terapisinin kullanılma nedeni, çocukların kendi duygularını veya sorunlarını ebeveynlerine veya diğer yetişkinlere ''oyun'' aracılığı ile aktarabiliyor olmalarıdır.
Sıradan bir oyun gibi görünse de oyun terapisi bundan çok daha fazlasıdır. Eğitimli bir terapist, bir çocuğun sorunlarını gözlemlemek ve bunlara ilişkin içgörü kazanmak için oyun terapisi yöntemini kullanmaktadır. Terapist daha sonra çocuğun duyguları keşfetmesine ve çözülmemiş travma ile başa çıkmasına yardımcı olabilir. Çocuklar oyun yoluyla yeni başa çıkma mekanizmalarını ve uygunsuz davranışları nasıl yönlendireceklerini öğrenebilirler.
Oyun Terapisinin 9 Adımda Faydaları
Profesyonel bir organizasyon olan Play Therapy International'a göre, oyun terapisine sevk edilen çocukların yüzde 71'inde olumlu sonuçlar alınmıştır.
1. Belirli davranışlar için daha fazla sorumluluk almak
2. Başa çıkma stratejileri ve yaratıcı problem çözme becerileri geliştirmek
3. Öz saygı
4. Başkalarına empati ve saygı
5. Kaygının hafifletilmesi
6. Duyguları tam olarak deneyimlemeyi ve ifade etmeyi öğrenmek
7. Daha güçlü sosyal beceriler
9. Oyun terapisi ayrıca dil kullanımını teşvik edebilir veya ince ve kaba motor becerilerini geliştirebilir.
Oyun Terapisi Ne Zaman Kullanılır?
Oyun terapisi, genellikle 3 ila 12 yaş arasındaki çocuklarda kullanılır. Oyun terapisi, aşağıdakiler gibi çeşitli durumlarda yardımcı olabilir:
Gelişimsel gecikme veya öğrenme güçlüğü
Okuldaki problem davranışlar
Agresif veya kızgın davranış
Boşanma, ayrılık veya yakın bir aile üyesinin ölümü gibi aile sorunları
Doğal afetler veya travmatik olaylar
Aile içi şiddet, istismar veya ihmal
Anksiyete, depresyon, keder
Yeme ve tuvalet bozuklukları
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB)
Otizm spektrum bozukluğu (ASD)
Oyun terapisi nasıl çalışır?
Çocuklar ve yetişkinler arasında bir miktar iletişim boşluğu yaşanmaktadır. Yaşa ve gelişim aşamasına bağlı olarak, çocuklar yetişkinlerin dil becerilerine sahip değildir. Bir şeyler hissedebilirler, ancak çoğu durumda bunu bir yetişkine ifade edemezler veya bunu ifade edecek güvenilir bir yetişkine sahip değildirler.
Öte yandan, yetişkinler çocuğun sözlü ve sözlü olmayan ipuçlarını yanlış yorumlayabilir veya tamamen gözden kaçırabilir.
Çocuklar oyun yoluyla dünyayı ve içindeki yerlerini anlamayı öğrenirler. İçsel duygularını harekete geçirmekte özgür oldukları yerdir. Ne arayacağınızı biliyorsanız, oyuncaklar sembol görevi görebilir ve daha büyük bir anlam kazanabilir.
Çocuk, yetişkin dünyasında kendini yeterince ifade edemediğinden, terapist çocuğa kendi düzeyinde kendi dünyasına katılır.
Oynarken, çocuk daha az korunaklı hale gelebilir ve duygularını paylaşmaya daha yatkın hale gelebilir. Ama baskı altında değil, bunu kendi zamanlarında ve kendi iletişim yöntemleriyle yapmalarına izin verilir.
Oyun terapisi, terapiste ve çocuğun özel ihtiyaçlarına göre farklılık gösterecektir. Başlamak için terapist, çocuğu oyun oynarken gözlemlemek isteyebilir. Ayrıca çocukla, ebeveynlerle veya öğretmenlerle ayrı görüşmeler yapmak isteyebilirler.
Kapsamlı bir değerlendirmeden sonra, terapist bazı terapötik hedefler belirleyecek, hangi sınırların gerekli olabileceğine karar verecek ve nasıl ilerleyeceğine dair bir plan oluşturacaktır.
Oyun terapistleri, bir çocuğun ebeveynden ayrı olmakla nasıl başa çıktığına, tek başına nasıl oynadığına ve ebeveyn geri döndüğünde nasıl tepki vereceğine çok dikkat eder.
Bir çocuğun farklı oyuncaklarla nasıl etkileşime girdiği ve davranışlarının seanstan seansa nasıl değiştiği konusunda çok şey açığa çıkarılabilir. Oyunu, korkuları ve endişeleri canlandırmak, yatıştırıcı bir mekanizma olarak ya da iyileştirmek ve problem çözmek için kullanabilirler.
Oyun terapistleri bu gözlemleri sonraki adımlar için bir rehber olarak kullanır. Her çocuk farklıdır, bu nedenle terapi onların bireysel ihtiyaçlarına göre şekillendirilecektir. Terapi ilerledikçe davranışlar ve hedefler yeniden değerlendirilebilir.
Yaşadığımız pandemi sürecinde, ya da ulaşım zorluğu gibi nedenlerle online olarak, bilgisayar, tablet veya cep telefonunuz ile terapiste bağlanarak seansları gerçekleştirebilirsiniz.
Oyun Terapisi Teknikleri
Oturumlar genellikle 30 dakika ile bir saat arasında sürer ve haftada bir ya da daha fazla yapılır. Kaç seansa ihtiyaç duyulduğu, çocuğa ve bu tür terapilere ne kadar iyi yanıt vereceğine bağlıdır.
Oyun terapisi yönlendirici olabilir veya olmayabilir. Yönlendirici yaklaşımda terapist, seansta kullanılacak oyuncakları veya oyunları belirleyerek öncülük edecektir. Terapist, oyuna belirli bir amaç göz önünde bulundurularak rehberlik edecektir.
Yönlendirici olmayan yaklaşım daha az yapılandırılmıştır. Çocuk uygun gördüğü oyuncakları ve oyunları seçebilir. Birkaç talimat veya kesinti ile kendi yöntemleriyle oynamakta özgürler. Terapist yakından izleyecek ve uygun şekilde katılacaktır.
Oturumlar, çocuğun kendini güvende hissettiği ve çok az kısıtlamanın olduğu bir ortamda yapılmalıdır.
Oyun Terapisi Teknikleri
• Yaratıcı görselleştirme
• Hikaye anlatımı
• Rol yapma oyunu
• Oyuncak telefonlar
• Kuklalar, doldurulmuş hayvanlar ve maskeler
• Bebekler, aksiyon figürleri
• Su ve kum oyunu
• Bloklar ve inşaat oyuncakları
• Dans ve yaratıcı hareket
• Müzikal oyun
Çocuk İçin Oyna
Sevgili anne-babalar ve adayları, bu yazımızda sizlere oyun terapisini, oyunun çocuklarımız için olan önemini kısaca derlemeye çalıştık. Bu paragrafta ise evde çocuğunuz ile oyun oynamanızın faydalarına değineceğiz.
Oyun; çocuğun kendini ifade etmede, deneme yanılma yöntemi ile hayatı, çevresini ve yeteneklerini keşfetmesini sağlayan bir etkinliktir. Oyun, çocuğun dili, eğlenirken öğrendiği, büyürken geliştiği bir alandır.
Teknik anlamda değerlendirmek gerekirse oyun; çocuğun, dil gelişim, zihinsel gelişim yani yaratıcılık, bilişsel gelişim, psiko-motor gelişim ve sosyal-duygusal gelişim alanlarına katkı sağlamaktadır. Çocuğun hayatında böylesine büyük bir önem taşıyan oyun asla göz ardı edilmemeli ve anne-babalar, çocuklara en yakın oyun arkadaşı olduğunu unutmamalıdırlar.
Şimdi yazımızın önerilerini dikkatle okuyalım…
Oyun oynamak için illa bir oyuncağa ihtiyaç duymayalım, onların seviyesine inmeyi deneyelim ve ilişki temelli oyunlar oynamayı da tercih edelim. Çünkü asıl güzel olan şey onlarla vakit geçirmek olacaktır.
Oyun içerisinde onları küçümsemek yerine cesaretlendirelim. Cesaretlendirelim ki keyif alsınlar, mücadele etsinler, başarılı olduklarını anlasınlar ve yeni oyun kursunlar, sorumluluk aslınlar.
Oyunlarda yönlendirici olmalarına izin verelim, unutmayalım ki kendini ifade ediyor veya yeteneklerini keşfediyor olabilir. Ve en önemlisi; birlikte oyun oynamak için telefon, tablet, bilgisayar veya oyun konsollarından uzak duralım! Bu cihazlarla geçirilen zaman onların gelişimine yarar değil, zarar vereceğini mutlaka bilelim.
Bırakalım onlar düşüp kalkarak, ellerini ve kıyafetlerini kirleterek, bir cihaza bağlı kalmadan, yaşıtları ve sevdikleriyle gülerek büyüsünler…
Bu konu hakkında destek almak isterseniz, Psignl Ailesinin sizlere yardımcı olacağını lütfen unutmayın. Oyun dolu, sağlıklı ve mutlu bir gün geçirmen dileği ile…
Klinik Psikolog Enes Özşenel
