Çoğumuz hayatımızda belki bir defa tahtaya kalkmış, birilerinin önünde sunum yapmak zorunda kalmış veya toplantıda işimiz gereği birilerine bir şeyler anlatmak durumunda kalmışızdır. Peki ya niçin karşımızda bizi dinleyen bir kalabalık gördüğümüzde, kızarıp, terleyip, kalbimiz yerinden çıkacakmış gibi hisseder ve bildiğimiz her şeyi birbirine karıştırırız. Nedir bizi birilerinin önünde bir şeyler anlatmaktan alıkoyan ve bu duruma karşı kaygı hissettiren şey?
Nedir Bu Sunum Fobisi? Niçin Bizi Bu Kadar Fazla Etkiliyor?
Sunum yapmak, hayatımızın çoğu alanında karşımıza çıkabilecek bir durum. Akılda kalıcı sunumlar yapmak, kuvvetli ikili ilişkilere sahip olma gibi özellikler, bireyin iş hayatındaki başarısı için önemli etkenlerdir. Bu gibi benzer durumları okul hayatımızda da tecrübe ettik ve bazılarımız hala yaşamaya devam ediyor. Sunum fobisini daha iyi anlayabilmek için öncelikle sosyal fobinin ne olduğunu bilmekte fayda var.
Sosyal fobi, bireyin başka kişiler tarafından değerlendirmeye ve yoruma açık olan, bir ya da birden çok toplumsal durum karşısında korku ya da kaygı duyması durumudur. Bununla birlikte, sunum fobisi de bireyin toplu bir ortamda, bir şeyler anlatacağı, fikir belirteceği, söz alıp yorumda bulanacağı gibi konular içeren durumlara karşı duyduğu korku ve kaygı durumudur. Hepimiz, kalabalık ortamlarda yapılacak olan konuşma ve sunumlara karşı heyecanlı ve stresli hissederiz, bu çok doğal bir durumdur. Fakat sunum fobisi olan kişiler, bu durumlara karşı ekstra hassastır. Her ne kadar isteseler de, sunum yapacakları bir iş veya alanda çalışmaktan ve sunum içeren dersleri almaktan kaçınabilirler.
Kişilerin geçmişte yaşadıkları olumsuz tecrübeler ve bu tecrübelerden kaynaklı olarak ortaya çıkan negatif inanışlar, sunum kaygısını oluşturan başlıca etmenlerdir. Bireyler, yapacakları sunum esnasında veya sonrasında, dinleyicilerin kendileri hakkında olumsuz yorumlar yapacağına, rezil olacaklarına, başaramayacaklarına, terleyip, kızarıp utanç durama düşeceklerine, alay konusu olacaklarına dair gerçeği yansıtmayan olumsuz inanışlara sahiptirler. Bu inanışlar, kişilerin sunum, konuşma gibi kalabalık gruplara hitap etmelerini engellemekte ve/veya bu durumu gerçekleştirseler bile performans kaybı ile karşılaşmalarına zemin hazırlamaktadır.
Sunum fobisinin üstesinden nasıl gelebiliriz?
Yapılan araştırmalar, Bilişsel Davranışçı Terapinin (BDT) kaygı bozuklukları için, diğer terapi yöntemlerine kıyasla, en yararlı terapi yöntemi olduğunu göstermektedir. Bilişsel davranışçı terapi bu anlamda kişinin, sunum öncesinde, esnasında ve sonrasında hem yanlış ve olumsuz düşüncelerine hem de davranışlarına odaklanmaktadır.
Eğer sizde, bu paragrafları okurken, kendinizden bir parça gördüyseniz, bir ruh sağlığı profesyonelinden yardım almayı düşünebilirsiniz. Aslında düşündüğümüz gibi hiçbir zaman tek değiliz …
Uzman Klinik Psikolog Okan Dansuk
