Anksiyete (kaygı), insanda huzursuzluk hissi yaratan ve hoş olmayan bir endişe halidir. Endişeli olduğunuzda, bazı fiziksel reaksiyonlar da bu hoş olmayan hislere eşlik edecektir; baş ağrısı, terleme, çarpıntı, göğüste sıkışma ve mide rahatsızlığı gibi.
Kaygı normal ve faydalıdır.
Kaygı normal bir insan deneyimidir. Hepimizin zaman zaman deneyimlediği ve hatta faydalı bir duygudur. Hayatta yolculuk ederken, değişen miktarlarda kaygıya neden olan hem iyi hem de kötü birçok önemli yaşam olayı ile karşılaşırız. Bu olaylar; bir sınava girmek, yeni biriyle tanışmak, evlenmek, ebeveyn olmak, boşanmak, iş değiştirmek, hastalıkla başa çıkmak gibi şeyleri içerebilir.
Örneğin, yaklaşan bir sınava ilişkin hissedilen endişe, sınava hazırlanırken daha çok çalışmanıza neden olabilir. Karanlık ve ıssız bir otoparkta arabanıza doğru yürürken hissettiğiniz endişe, karşılaşabileceğiniz bir tehlikeye karşı daha uyanık ve tetikte olmanıza neden olacaktır.
Kaygı ciddi bir sorun haline gelebilir
Kaygının normal olduğu ve hatta birçok insan için faydalı olduğu oldukça açık olsa da, bu bazıları için bir sorun haline gelebilir. Normal anksiyete ile sorunlu anksiyete arasındaki temel fark, deneyimin kaynağı ve yoğunluğu arasındadır. Normal kaygı aralıklıdır ve belirli olaylara veya durumlara bağlı olarak beklenir. Artık bir sorun haline gelen kaygı ise kronik ve mantıksız olma eğilimindedir ve birçok yaşam fonksiyonuna müdahale eder. Kaçınma davranışı, sürekli endişeli olma hali, konsantrasyon ve hafıza problemlerinin tümü bu kaygıdan kaynaklanabilir.
Yaygın Anksiyete (Kaygı) Bozukluğu Nedir?
Yaygın Anksiyete Bozukluğu, tek bir olay yerine, çeşitli durumlar ve sorunlar hakkında endişeli hissetmenize neden olan uzun vadeli bir durumdur. Bu sorundan muzdarip kişiler, çoğu gün endişeli hissederler ve genellikle en son ne zaman rahatladıklarını hatırlamakta zorlanırlar.
Yaşadıkları bir endişeli durum veya düşünce çözülür çözülmez, başka bir farklı konu hakkında endişelenmeye başlayabilmektedirler. Yani hayatlarında endişelenecekleri şeyler bir türlü bitmez gibi gelir. Endişelenmek için bir neden olmadığında bile bu olabilmektedir. Kişi genellikle endişelenmesi için bir neden olmadığının farkındadır.
Bu kişiler bazen endişe duyduklarını doğrudan söyleyemezler. Kötü bir şey olabileceğine dair hislerini veya kendilerini sakinleştiremeyeceklerini ifade edebilirler. Bu aşırı, gerçekçi olmayan endişe korkutucu olabilir, ilişkileri ve günlük faaliyetlerini etkileyebilir.
Yaygın Anksiyete Bozukluğunun Belirtileri:
• Aşırı endişe hali
• Odaklanma zorluğu
• Uykusuzluk
• Sinirlilik hali
• Yorgunluk ve bitkinlik
• Alınganlık
• Tedirginlik hissi
• Kas gerginliği
• Tekrarlanan mide ağrısı veya ishal
• Terleyen avuç içleri
• Titreme
• Hızlı kalp atışı
• Vücudun farklı bölgelerinde uyuşma veya karıncalanma gibi nörolojik semptomlar
Sitemizde bulunan ücretsiz Anksiyete Testi'ni buraya tıklayarak çözebilirsiniz.
Yaygın Anksiyete Bozukluğu Diğer Akıl Sağlığı Sorunlarından Farklıdır
Anksiyete; depresyon ve çeşitli fobiler gibi birçok ruh sağlığı durumunun ortak bir semptomudur. Ancak yaygın anksiyete bozukluğu, birkaç yönden bu koşullardan farklıdır. Depresyonu olan kişiler zaman zaman endişeli hissedebilir ve fobisi olan kişiler belirli bir şey için endişelenebilir. Ancak yaygın anksiyete bozukluğu olan kişiler, uzun bir süre (altı ay veya daha fazla) bir dizi farklı konu hakkında endişelenirler veya endişelerinin kaynağını belirleyemeyebilirler.
Yaygın Anksiyete Bozukluğu İçin Risk Faktörleri:
• Ailede kaygı/anksiyete öyküsü bulunması,
• Aşırı korumacı büyütülme,
• Olumsuz (pesimist) kişilik yapısına sahip olma,
• Davranışsal müdahalelere uğrama,
• Kişisel veya ailevi hastalıklar dahil olmak üzere stresli durumlara yakın zamanda veya uzun süreli maruz kalma,
• Mevcut kaygıyı daha da kötüleştirebilecek aşırı kafein veya tütün kullanımı,
• Çocukluk çağı olumsuz deneyimler.
Yaygın Anksiyete Bozukluğunun Tedavisi
Tedavi, yaygın anksiyete bozukluğunun günlük yaşamınızda işlev görme yeteneğinizi ne kadar ölçüde etkilediğine dayanır. Yaygın anksiyete bozukluğunun iki ana tedavisi psikoterapi ve ilaçlardır. En çok ikisinin kombinasyonundan yararlanabilirsiniz.
Psikoterapi, anksiyete belirtilerinizi azaltmak için bir terapistle çalışmayı gerektirir. Bilişsel davranışçı terapi, yaygın anksiyete bozukluğu için en etkili psikoterapi şeklidir. Genellikle kısa süreli bir tedavi olan bilişsel davranışçı terapi, endişelerinizi doğrudan yönetmeniz ve kaygı nedeniyle kaçındığınız faaliyetlere yavaş yavaş geri dönmenize yardımcı olacak belirli becerileri öğretmeye odaklanır. Bu süreç boyunca, ilk başarınızı geliştirdikçe belirtileriniz iyilecektir.
Uzman Klinik Psikolog Gülbin İşsever
